Odysseus’un karısı. Telemakhos’un annesi. Odysseus Troya savaşından sonra yıllarca evine dönemedi. Buna rağmen Penelope kocasına hep sadık kaldı. Penelope sadakatin sembolüdür.

Penelope (Yunanca Πηνελόπη, Pinelopi), Homeros’un Odysseia destanında Odysseus’un eşidir. Odysseus’un yokluğunda saraya yerleşen erkekler arasından eş seçmesini ertelemek için gündüz ördüğü örgüyü gece sökmesi ile tanınır ve sadakat imgesi olarak bilinir. Odysseus Tyndareos’un kızı Helene’ye talip olacakken, ondan vazgeçer ve akrabası Penelope ile evlenir. Bu çiftin Telemakhos adlı bir çocukları olur, ama o daha çok küçükken babası Troya savaşına gitmek zorunda kalır. Penelope’in çilesi o zaman başlar. Odysseia destanı başladığı sırada İthake sarayının Penelope’ye taliplerle dolu olduğunu, bu güzel kadını almayı ve zengin krallığını ele geçirmeyi istediğini öğreniriz.

Üstelik oğlu Telemakhos çocuk olduğu için saraya yerleşen ve mal varlıklarını sömüren bu taliplere engel olamamaktadır. Telemakhos talipleri oyalarken annesi de başka bir yol bulmuştur. Taliplerine dokuduğu bezi bitirmesi için beklemelerini söyler ve ondan sonra evleneceği vaadini verir. Dokuduğu bezi her gece tekrar söker ta ki 3 yıl sonra bu diğer taliplerce öğrenilene kadar. Kocası kadar akıllı ve kurnaz olan Penelope taliplere bir yarışma önerir. Odysseus’un yayına her kim kirişi takıp, 12 sıra çatılmış balta başlarının arasından oku atıp geçirebilirse Penelope ile evlenebilecek.” Bu yay, Apollon’un yaylarından birisiydi ve Truva Savaşından önce Apollon bu yayı Odysseus’a hediye etmişti.

Apollon, yayın nasıl eğilerek kirişin geçirileceğini de göstermişti. Kendisinden başka hiç kimsenin bunu yapamayacağını bildiğinden böyle bir oyun tezgahladılar. Sabırsız talipliler teker teker yayı eğerek kirişi ucuna takmayı denediler. Hiçbirisi bunu başaramayınca kenardan onları izleyen dilenci kılığındaki Odysseus yayı alarak bacaklarının arasına aldı ve vücuduyla abanarak kirişi taktı, oku atarak 12 balta başının arasından geçirdi. Arkasından Athena sihiri bozarak Odysseus’un gerçek yüzünü herkese gösteriverdi. Odysseus, taliplilerin o şaşkınlığı arasında geniş salondaki tüm kapıları hizmetçilerine kapattırdı. Telemachus, Athena ve Eumaeus yardımıyla da haberci Medon ve taliplileri eğlendirmek zorunda bırakılan ozan Phemius hariç tüm taliplileri öldürdü. Arkasından da Telemakhos taliplilere hizmet eden tüm kadın hizmetçileri öldürdü.

Penelope, bu yaşlı adamın hâlâ kocası olduğuna inanmıyordu. Bunu test etmek için eskiden yattıkları yataklarının salona taşıtılması emrini verince Odysseus çok kızdı. Çünkü, yatak odalarındaki yataklarının bir tarafı canlı bir zeytin ağacından destek alıyordu. Bunu bilen sadece Penelope ve Odysseus olduğundan, Penelope kızgın kocasını yatıştırdı ve onun gerçekten Odysseus olduğuna artık inandığını söyledi. Penelope test için Odysseus’un affını diledi ve Odysseus onu affetti. Taliplilerden Antinous’un babası Eupeithes, Odysseus’u sonradan öldürmek ve tahta geçmek istedi ise de, Odysseus’un babası Learthes, Eupeithes’i öldürdü. Athena, Odysseus’un yaşamının barış içinde geçerek, onun yaşlanarak yavaş yavaş mutlu bir şekilde ölmesini istediğinden, ölen tüm taliplilerin ailelerini intikam almamaları için uyardı.

Odysseus, İthaka kralı olarak uzun yaşadı ve eceliyle öldü.