Roma mitolojisindeki karşılığı; Jüpiter’dir. Zeus, eski Yunan mitolojisi’nde Olympos dağının tek sahibidir. Rheia ve Kronos’un oğludur. Eşi Hera’dır. Şimşek, kartal ve meşe ağacı Zeus’un simgeleridir. Gökyüzünün, şimşek ve gök gürültülerinin tanrısıdır. Çoğu zaman elinde bir şimşek ile resmedilmiştir.

Gaia ve Uranos torunlarından birinin ölümsüzler arasında kral olacağını söylediği için Kronos doğan bütün çocuklarını yer. Kronos Rheia’ya giderek olayı anlatır ve Rheia, Zeus’u titanlara vereceğine dair söz verir. Fakat Zeus doğduktan sonra bu sözünden vazgeçer ve Zeus’u bir kartala emanet eder. Kronos gelince de bebeğe benzeyen bir taş parçasını beze sarıp Kronos’a uzatır. Kronos taşı fark etmeden yutar ve geri gider.

Olgunluk çağına gelince Zeus saklandığı mağaradan çıkar. Kronos’a savaş açar. Bu savaş on yıl sürer, hiç birisi yenemeyince, Zeus Rheia’nın tavsiyeleri ile Tartaros’taki Kyklop ve Hekatonkheirleri serbest bırakır. Kykloplar Zeus’a meşhur şimşekleri verdiler. Yüz elli Hekatonkheirler, Titanların üzerine taşları ve kayaları fırlattılar. Yerler parçalandı, dağlar eridi ve Titanlar yenildiler. Zeus Kronos’u yuttuğu tanrıları ve taşı çıkarmaya zorladı. Titan’lar yenilerek Tartaros’a atıldılar. Yüz kollu Hekatonkheirler ise Titanların bekçiliğini yapmaya başladılar. Titanların en büyüğü Atlas ise göğü taşımak ile görevlendirildi. Tanrılar (Zeus ve kardeşleri) dünyayı yönetmeye başladılar.

Zeus ile kardeşleri, evreni paylaşmak için Kura çektiler. Deniz Poseidon’a, yer altı Hades’e düştü. Zeus da böylece başkan, Göğün hükümdarı, Yağmur-Tanrısı, korkunç şimşeği fırlatan Bulut-Toplayıcısı oldu. Gücü, bütün öteki Tanrıların güçlerinin toplamından da büyüktü.

Anne titan Gaia Zeus’tan intikam almak için oğlu Prometheus’u, Olympos dağındaki hayat ateşini çalmak için gönderir. Prometheus ateşi Zeus dan çalmayı başarır. Gaia bu ateşle insanoğlunu yaratır ve Zeus’a düşman etmek için uğraşır. Ama insanlar Zeus’un tanrı olduğuna inanır ve ona taparlar.

Gökyüzü tanrısı olan Zeus’ta, gökle ilgili doğal güçlerin hepsi kişileşir. Işık, aydınlık, bulut, gök gürlemesi, şimşek, yıldırım Zeus’un emri altındadır. Gökteki nesnelerin uyumu, yeryüzündeki düzen, bilgelik Zeus’a bağlıdır. Ölümlüler ve ölümsüzler onun buyruğu altındadır. Zeus’un adına her zaman Kronos oğlu ve Olymposlu sıfatları eklenmiştir. Olympos’ta taht kuran tanrılar tanrısı Zeus, demirci tanrı Hephaisthos’un yaptığı krallık asasını taşır.

Tasvirlerinde orta yaşlı, güçlü, uzun ve gür saç ve sakalı olan bir görünümdedir. Elinde Kykloplardan aldığı yıldırım demetini tutar. Yanında kutsal kuşu olan kartal vardır. Krallık gücünü simgeleyen asasını kime verirse o kral olur. Bütün krallar Zeus’tan doğma ve onun yetiştirmesi olarak kabul edilirler. Bu nedenle güç ve yetkilerini iyi kullanmazlarsa Zeus onları cezalandırır. En sevgili oğlu, geleceği bildiren tanrı Apollon, en sevdiği kızı ise akıl ve savaş tanrıçası Athena’dır.
Zeus güçlü bir tanrı olmasına rağmen ölümlülere özgü zaafları ve tutkuları vardır. Karısı Hera’dan çekinmesine rağmen yasak aşklar yaşamaktan ve serüvenlere atılmaktan kaçınmamıştır. Bu ilişkilerinden bazılarında şekil değiştirdiği de görülür.

Örneğin Zeus, Hera’ya soğuktan titreyen guguk kuşu şeklinde yanaşmıştır. Boğa kılığına girerek de Europe’yi kaçırmıştır. Leda bir kuğu biçiminde, Antiope’ye satir kılığına girerek yanaşmıştır. Babasının yer altındaki tunç kaplı bir odaya hapsettiği Danae’e altın damlası şekline girerek ulaşmıştır. Evli bir kadın olan Alkmene’yle de kadının kocasının görünümünü alarak birleşmiştir. Troya Kralının oğlu olan Ganymedes’i kartal biçimine girerek kaçırmıştır. Bu çapkınlıkların sonucu Apollon, Artemis, Athena, Ares, Hermes, Dionysos ve Persephone gibi ölümsüz (tanrı-tanrıça), Perseus, Herakles ve Dioskurlar gibi ölümlü çok sayıda çocukları olmuştur.

Zeus’un simgeleri: Kalkan, asa, taht, yıldırım, meşe, kartal.